Rüstəm Paşa məscidi

Tarixi

Rüstəm Paşa məscidi böyük vəzir Rüstəm Paşa (Süleymanın qızlarından birinin əri idi. Hürrəm Sultandan (Rokselena) olan Mihrimah Sultan ilə evlənmişdir) üçün Osmanlı İmperiyasını tanınmış memarı Memar Sinan tərəfindən hazırlanmışdır. Rüstəm Paşa 1561-ci ilin iyul ayında 61 yaşında dünyasını dəyişdi. Məscid isə təxminən 1561-ci ildən 1563-ci ilə qədər onun ölümündən sonra tikildi. Məscid kompleksində hal-hazırda bir mədrəsə yerləşir.

Arxitektura

Eksteryer

Məscidin icarə haqqını maliyyə cəhətdən dəstəkləmək üçün məscid kompleksi nəzərdə tutulmuş tağlı mağazalar kompleksinin üzərində hündür terrasda tikilib. Dar döngələrdə pilləkənlər daxilə doğru qıvrılaraq geniş həyətə giriş imkanı verir. Məscid beş günbəzli ikili artırmaya malikdir. Sütunların tərəfindən saxlanılan bir sıra dərin və alçaq dam örtüyü layihələri mövcuddur.

İnteryer

Rüstəm Paşa məscidi təkcə artırmanın fasadında olan, çox geniş spektri müəyyən olunmuş İznik naxışı ilə, həm də mehrab, minbər və divarlarında çoxlu sayda olan və insanı cəlb edən nəbati və həndəsi naxışları ilə məşhurdur. Məsciddə təxminən 80 yaxın müxtəlif naxış növü var. Bu kaşılar əvvəllər Ermənistan naxışları üslubunda yaradılmışdır. Sonralar isə İznik saxsı qabları üçün xarakterik olan pomidor-qırmızı rəngində olan naxışlardan istifadə olunmuşdur. Üzlük plitələrin bəziləri, xüsusilə də sol əsas qapının sütunlu eyvanı iri yaşıl adaçayı rəngində və tünd manqan rəngində olan panellərlə bəzədilmişdir. Məscidin rəng sxemi daha əvvəl Dəməşq qabları üçün xarakterik olan bənövşəyi rənglə hazırlanıb. İstanbulda başqa heç bir məscid bu üzlük plitə ilə hazırlanmamışdır.

Xarici video
	Mimar Sinan, Rüstem Pasha Mosque, Istanbul, 1561-63, Smart tarixi

Binanın planı əsasən düzbucaqlının içərisində hazırlanmış səkkizguşəli fiquru xatırladır. Əsas günbəzi dörd yarımsəhra-günbəzdən ibarətdir; Amma binanın dioqnalları boyunca xətlər yoxdur. Günbəzin tağları dörd səkkizguşəli sütundan ibarətdir. İkisi şimalda, ikisi cənubda — və sütunların layihəsi zamanı şərq və qərb divarlarında yerləşmişdir. Şimal və cənub sütunlarının üzərində təsvirlər var. Sütunların arasında kiçik mərmər sütunlar yerləşir.

Həmçinin bax

• İslam memarlığı
• Osmanlı memarlığı

Mənbə

• Carswell, John (2006), «Iznik Pottery», London: British Museum Press,
• Denny, Walter B. (2004), «Iznik: The Artistry of Ottoman Ceramics», London: Thames & Hudson, .
• Faroqhi, Suraiyah (2005). Subjects of the Sultan: Culture and Daily Life in the Ottoman Empire. I B Tauris. ISBN 1-85043-760-2.
• Freely, John (2000). Blue Guide Istanbul. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-32014-6.
• Necipoğlu, Gülru (2005), «The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire», London: Reaktion Books, .
• Rogers, J.M. (2007). Sinan: Makers of Islamic Civilization. I B Tauris. ISBN 1-84511-096-X.

Biblioqrafiya

• Denny, Walter B. (1977). The ceramics of the Mosque of Rüstem Pasha and the environment of change. Garland. ISBN 0-8240-2684-5.
• Schick, Leslie Meral (1990). "A note on the dating of the Mosque of Rüstem Paṣa in İstanbul". Artibus Asiae 50 (3/4): 285–288..

Xarici keçidlər

• "Rüstem Pasa Mosque". ArchNet. http://archnet.org/sites/2017.
• Photographs by Dick Osseman, PBase
• 360 degree panoramic view of the mosque interior, 3dmekanlar.